Küresel piyasalar pandemi sürecinde hem üretimin hem de paylaşımın önemini az da olsa fark ettiler ama bakalım ne kadar paylaşabilecekler?
İnsanların ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gerekli olan 2 temel şey var; biri üretim ikincisi ise bölüşüm.
İnsanların ihtiyaçları sınırsız dense de bunun gerçek yaşamda bir karşılığı yok. Ama tabii ihtiyaçlar sürekli değişir ve gelişir. Yani dün ihtiyaç olan bir şey gelecekte ihtiyaç olmadığı gibi bugün yeni ihtiyaçlar doğabilir ve yarın bu ihtiyaçların yerini yenileri alabilir.
Üretim ve paylaşım
Her şeyin temeli üretim ve üretilen zenginlilerin paylaşımıdır. İnsanlık insanlığını da insanlığından uzaklaşmayı da üretim ve paylaşım sırasında kazanır ya da kaybeder. Üretmek emek işi ise de paylaşmak bir erdemdir. İnsanın insanlaşma sürecinde üretim, yani emek faaliyeti ne kadar değerli ise üretilenlerin paylaşımı da o ölçüde insani bir meziyettir.
Üretimin toplumsal karakteri ile zenginliğin birikme alanı arasındaki çelişki
Üretim-paylaşım-tüketim; bu insanın yaşamını sürdürmesinde şaşmaz bir döngüdür. Evet, insanların yaşamsal ve sosyal-kültürel birçok alanda ihtiyaçları var ve bunun karşılanması için üretim olmazsa olmaz. Aslında buraya kadar bir sorun da yok. Üretimin gerekli olduğu konusunda herkes hemfikir. Sorun üretilenin paylaşılamamasında ya da üretilenin bir azınlığın elinde bulunmasında. Kapitalist dünyada üretimin toplumsal niteliği ile üretilenlerin toplandığı yerlerin azınlıkta olması sistemin temel bir çelişkisidir.
Çelişki sistemin doğasında
Bugüne kadar kapitalist ekonomide, siyasette her ne sorun yaşandıysa bunun temelinde paylaşım sorunu yatmaktadır. Evet, kapitalist mantık paylaşım konusunda sıkıntılı. Çünkü toplumsal zenginliği kendinde biriktirmeden sermayesini var edemiyor. Bu özünde sistemin doğasına içkin bir durumdur. Sermaye gelişmek için el koymak ister. Bunu başaramadığı her durumda rakiplerinden geri kalarak rekabet gücünü kaybeder. Yani, varlığı için biriktirmesi gerektiğini, bunun için de sömürmesi gerektiğini çok iyi bilir.
Servet bir yerde sefalet bir yerde birikiyor
Dünyadaki rekabetin, çatışmanın, savaşın gerisindeki tek dürtü var olmak için var dilen zenginlikleri kendinde biriktir. Bunun için işler sistemin tüm çarkları. Bulunduğun alanda sömür, bölgende sömür, ülkende sömür ve dünyada sömür. Toplumda sefaletin, birilerinde servetin birikmesinin mantığı budur. Herkes ister ki, her şey kendinde biriksin. Ama sorun tam da burada başlıyor. Üretilenin paylaşımındaki eşitsizlik insanlar arasında uçurum yaratıyor. Her şeye fazlasıyla sahip olan azınlık bir tarafta her şeyden yoksun çoğunluk diğer tarafta. Bu hem dünyanın hem de sistemin dengesini bozuyor.
Sistemin sürekliliği için kısmi paylaşım
Pandemi sürecinin en iyi gösterdiği derslerden biri de budur. Sistem artık ayakta kalmak için kısmi de olsa paylaşması gerektiğini çok iyi biliyor. Gelişmiş ülkeler az gelişmiş ülke ekonomilerini desteklemeleri gerektiğini görüyorlar. Zenginler fakirlere destekte bulunmaları gerektiğini fark ediyorlar. Çünkü tabanın yok olduğu yerde çatının ayakta duramayacağını çok iyi biliyorlar. Kimse üzerinde yükseldiği zeminin ayaklarının altından gitmesini istemez. Bunun için de olsa dünya üzerindeki zenginliklerin bir kısmını paylaşmaya yanaşabiliyorlar.
Covid-19 küresel piyasalara paylaşımı öğretiyor
Kapitalist dünyanın küresel ekonomisi, küresel piyasalar sistemin sürekliliği için az da olsa paylaşmaya yanaşıyorlar. Bunun başarılamadığı yerde sisteminin sonunu çok iyi görüyorlar. Pandemi sürecinde Covid-19 virüsünün küresel piyasaların kafasına vura vura öğrettiği bir gerçek bu. Sınırlı da olsa paylaşmak gerek.
Sistem üretme konusunda bir durağanlık yaşarken, az da olsa paylaşmasını öğrenmesi gerektiğini biliyor. Tabii bilmek yetmiyor, aynı zamanda yeterli bir paylaşım olmadığında sistem için alarm zilleri çalıyor.
